Cengiz BUYAR

Article | 2023 | Uluslararası Medeniyet Çalışmaları Dergisi8 ( 2 )

Kırgız toplumunda akrabalık bağları hayli güçlüdür. Aileden başlayarak boy ve el’e kadar şekillenen sosyal, kültürel, askeri ve idari bir yapı mevcuttur. Bu yapılanmanın tarihin en eski dönemlerinden günümüze kadar hemen bütün Türk halklarında da benzeri şekilde devam ettiği görülmektedir. Türk halklarının birçok basamaktan oluşan kendilerine has akrabalık sistemi, hiyerarşik grupları, boy ve cüz yapılanmaları bulunmaktadır. Bununla birlikte bu yapılanmanın halkalarının tamamı açık bir şekilde ortaya konamamakta ve anlaşılamamaktadır. Bu bağlamda Kırgızların geleneksel toplum yapısında önemli bir sosyal kurum veya yapı olan bir atan . . .ın baldarı yani bir atanın evlatları şeklinde adlandırılan yapının araştırılması ve anlaşılması büyük önem arz etmektedir. Bir atanın baldarı yapılanması Kırgız toplumunda alt boy birimi olan uruk yapısının içerisinde değerlendirilen küçük grupların birliği olarak tanımlanır. Bir atanın baldarı tanımlaması, uruk, uruu, oŋ kanat yani sağ kanat, sol kanat, içkilik gibi boy teşkilatının bileşenleri ile de bağlantılıdır. Kırgızlarda boy örgütlenmesi, farklı sınıflandırma seviyelerinde çok çeşitli sosyal özellikleri içerir. Bu çalışmada bir atanın baldarı yapısı ayrıntılı bir şekilde nitel araştırma ve betimsel tasvir yönetimi ile ayrıntılı bir şekilde incelenecektir. Çalışmanın amacı, Kırgız toplum yapısındaki bir atanın evlatları örneğinde Türk halklarının girift bir yapıya sahip olan sosyo-kültürel ve idari teşkilatlanmasıyla ilgili alt birimlerinin ve bunlar arasındaki ilişkilerin daha iyi bir şekilde anlaşılmasına ve araştırılmasına katkı sağlamaktır. Anahtar Kelimeler: bir atanın baldarı, uruk, uruu, boy, Kırgız, Türk More less

Cengiz BUYAR

Article | 2022 | Uluslararası Medeniyet Çalışmaları Dergisi7 ( 2 )

Ukrayna ve Rusya’nın ilk siyasi yapılanmaları Kiyev Knezliği olduğu görülür. Moğolların Kiev’e saldırıları sonucu kuzeye çekilen Rusların daha sonra Ukrayna topraklarını ele geçirmesi, I. Petro ve II. Katerina dönemlerinde Ukrayna kimliğinin bastırıldığı ve Ukraynalıların sömürüldüğü iddiaları, 1932-1933 yıllarındaki golodomor trajedisi, II. Dünya savaşında Ukraynalı milliyetçilerin Almanlarla işbirliği yaptığı suçlamaları, Ukrayna’ya devredilen Karadeniz filosunun statüsü, bağımsızlık sonrası Ukrayna’nın Batı’ya yönelmeyi tercih etmesi gibi tarihi olgular ve iddialar Rus ve Ukrayna toplumu arasındaki tarihi kırılma ve kopuş noktala . . .rını teşkil etmektedir. 1991 yılında Sovyetler Birliği’nin dağılmasından sonra gerçekleşen Turuncu devrim, Euromaydan olayları, 2014 yılında Kırım’ın Rusya tarafından işgali, Donets ve Lugansk bölgelerindeki ayrılıkçı grupları Rusya’nın doğrudan desteklemesi ile Rusya ile Ukrayna’nın birbirinden uzaklaşma süreci geri dönülmez bir hal almıştır. İki ülke ilişkilerindeki kriz, Rusya’nın 24 Şubat 2022 tarihinde Ukrayna’ya saldırması ile savaşa dönüşmüştür. Rusya-Ukrayna savaşından etkilenen bölgelerin başında Orta Asya ülkeleri gelmektedir. Savaşın başlamasından sonraki süreçte Orta Asya ülkeleri başta ekonomik, siyasi ve sosyal açıdan savaşın tesirlerini derinden hissetmektedir. Bu çalışmada tarihi perspektiften Rusya-Ukrayna ilişkileri, bu ilişkilerdeki kırılma ve kriz noktaları, Rusya Ukrayna savaşının başlaması ve Rusya’ya uygulanan yaptırımlar, savaşın Orta Asya ülkelerine tesirleri, Çin’in bu süreçte bölge ülkeleri ile ilişkileri konuları değerlendirilmeye çalışılmaktadır. Anahtar Kelimeler: Rusya, Ukrayna, Orta Asya, Savaş, Ekonomi, Russia, Ukraine, Central Asia, War, Econom More less

Zeki OKYAY | Erdoğan AKMAN

Article | 2022 | Uluslararası Medeniyet Çalışmaları Dergisi7 ( 2 )

Günümüz Türkiye Türkçesinde toy kelimesi anlam bakımından incelendiğinde kısa sürede insan zihninde evlilik merasimine denk gelen düğün canlanmaktadır. Oysa kelime kökeni ve tarihi bağlamında ele alındığında sadece evlilik töreni manasına denk gelen düğün ile sınırlı bir anlam taşımadığı görülmektedir. Özellikle göçebe halklardan biri olan Türklerde toy, tarih boyunca en önemli kültürel unsurlar arasında yer almıştır. Eski Türkçede toy, iktidarı tek elden yürütmek için uygulanan bir faaliyet olarak yer almaktadır. Yine Türklerin yaşamındaki önemli dönüm noktalarından evlilik merasimi, kız isteme/söz kesme, nişan, çeyiz serme, gelin/ . . .damat hamamı, gelin alma, beşik toy, ev hayırlama, yeni doğan bebeği görme, askere uğurlama ve İslamiyet’in kabulünün ardından sünnet törenleri de toy olarak ifade edilmektedir. Kadim Türk halklarından biri olan Kırgızlarda ise üylönüü toyu, centek toy, beşik toy, tuşoo toy, kız toyu, kelin toyu, üy toyu ve benzeri gibi toy merasimleri bulunmaktadır. Bu çalışmada öncelikle Kırgızistan’daki toyların türleri açıklanarak, varsa Anadolu’daki karşılıkları belirtilecektir. Ardından günümüz Kırgızistan toylarında geçmişten günümüze önemini yitirmeden yaşatılan somut geleneksel kültürel varlıklar ortaya koyulmaya çalışılacaktır. Anahtar Kelimeler: Turkic people, Kyrgyzs, “toi”, tradition, cultur More less